Η λέξη montana αναφέρεται στο φυσικό του οικοσύστημα, αφού φύεται σε ορεινές περιοχές του βορείου ημισφαιρίου. Η άρνικα χρησιμοποιείται για πολλούς αιώνες και στην Αμερική οι Ινδιάνοι τη χρησιμοποιούσαν για να παράγουν θεραπευτικές αλοιφές και βάμματα. Δυστυχώς δε τη βρίσκουμε στη περιοχή των Βαλκανίων, οπότε σε περίπτωση που θέλουμε να φτιάξουμε κάποιο παρασκεύασμα, θα χρησιμοποιήσουμε εισαγόμενα, αποξηραμένα άνθη. Έχει θαυμάσιες θεραπευτικές ιδιότητες.
Λόγω της σπανιότητάς της σε πολλά μέρη είναι προστατευόμενο είδος και καλλιεργείται ειδικά για φαρμακευτικές χρήσεις. Το έλαιο της άρνικας παράγεται από φρέσκα ή αποξηραμένα άνθη του φυτού με τη μέθοδο της εκχύλισης, όπως δηλαδή το σπαθόλαδο και η καλέντουλα. Μερικές από τις ουσίες που περιέχει είναι η αρνικίνη, καροτενοειδή, φλαβονοειδή, ινουλίνη, ταννίνη, λακτόνες και θυμόλη, η οποία είναι το αιθέριο έλαιο της άρνικας. Μη το μπερδέψετε με το αιθέριο έλαιο της άρνικας, που είναι τοξικό και δε πρέπει να χρησιμοποιείται στην αρωματοθεραπεία. Περιέχει την τοξίνη helenalin που είναι δηλητηριώδης σε μεγάλη ποσότητα. Σαν έλαιο βάσης η άρνικα δε πρέπει να χρησιμοποιείται αυτούσιο, αλλά να αραιώνεται με κάποιο άλλο έλαιο βάσης σε αναλογία 70%-30%. Δηλαδή 70% από κάποιο άλλο έλαιο, όπως πχ. αμυγδαλέλαιο και 30% έλαιο άρνικας.
Χρήσεις
Θεωρείται το ιδανικότερο λάδι μασάζ κατά του άλγους των αρθρώσεων και των μυών. Χρησιμοποιείται σε εξαρθρήματα, διαστρέμματα, μώλωπες, εκχυμώσεις, οίδημα που προκαλείται από κατάγματα, τραύματα μαλακών μορίων, ρευματοειδή αρθρίτιδα, νευραλγίες και ερεθισμό από δήγματα εντόμων. Οι ψαγμένοι αθλητές και προπονητές το λατρεύουν και το χρησιμοποιούν σαν λάδι massage για ζέσταμα και μετά την άσκηση σε πονεμένους μύες και αρθρώσεις, καθώς και για να ανακουφίσουν από την ένταση της προπόνησης. Επίσης μπορούμε να κάνουμε κομπρέσσες, εμποτισμένες με έλαιο άρνικας, στα πονεμένα σημεία. Χρησιμοποιείται πολύ στην ομοιοπαθητική ιατρική για πολλές καταστάσεις, όπως στηθάγχη, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, εσωτερικά αιματώματα, χρόνιο πόνο και νευρολογικές παθήσεις.
Η αναλογία εκχύλισης είναι 1 μέρος άνθους άρνικας με 5 μέρη φυτικού λαδιού, στη περίπτωση της χώρας μας, με καλό ελαιόλαδο. Τοποθετούμε σε βάζο τα άνθη και ρίχνουμε από πάνω το λάδι, ώστε να τα καλύπτει πλήρως. Το βάζουμε σε μέρος όπου το βλέπει ο ήλιος για έξι εβδομάδες και το ανακινούμε τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα. Σουρώνουμε τα άνθη και το βάζουμε σε νέο, αποστειρωμένο δοχείο. Έτοιμο!
Προφυλάξεις χρήσης του ελαίου άρνικας
Δε πρέπει να χρησιμοποιείται από εγκύους. Μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό του δέρματος αν χρησιμοποιείται σε κάποιο σημείο του σώματος για μεγάλο χρονικό διάστημα. Δε πρέπει να χρησιμοποιείται πάνω σε πληγές ή σε ανοικτό δέρμα. Ερεθίζει τους βλεννογόνους ιστούς και σε καμία περίπτωση δε πρέπει να χρησιμοποιείται εσωτερικά. Σε περίπτωση υπερευαισθησίας ή αλλεργίας στο συγκεκριμένο βότανο να μη το χρησιμοποιήσετε σε καμιά μορφή (λάδι, αφέψημα, βάμμα κτλ.). Χρησιμοποιήστε την άρνικα, όπως και όλα τα βότανα, με σύνεση.
Η άρνικα χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες ως αποτελεσματικό επουλωτικό μέσο.
Θεωρούταν τονωτικό για το κυκλοφοριακό και πολύτιμο μέσο για τη θεραπεία της στηθάγχης (ακόμα και ο γερμανός ποιητής Γκαίτε έπινε στα γηρατειά του τσάι άρνικας για να καταπραΰνει τη στηθάγχη του), θεωρούταν επίσης και διουρητική όπως και ευεργετική σε περίπτωση τυμπανισμού, χρησιμοποιούταν δε και ως ανθελμινθικό (κατά των σκουληκιών) καθώς και για τη θεραπεία δαγκωμάτων ζώων.
Οι αξιοσημείωτες θεραπευτικές επιτυχίες της άρνικας οφείλονται στα ποικίλα συστατικά της.
Τα αιθέρια έλαια ενεργούν π.χ. απολυμαντικά, αναστέλλουν τις μολύνσεις και βοηθούν μάλιστα στην επούλωση των πληγών, τα δε φλαβονοειδή ενεργούν μαζί με άλλα συστατικά ευεργετικά στο κυκλοφορικό σύστημα.
Χρήση
Οι πληγές που επουλώνονται δύσκολα, θεραπεύονται συχνά με χρήση άρνικας. Οι γαργάρες με άρνικα καταπραΰνουν τη στοματίτιδα και τη φαρυγγίτιδα.
Λόγω της όχι ασήμαντης περιεκτικότητας οε δηλητήριο η άρνικα χρησιμοποιείται σήμερα μόνο εξωτερικά.
Δείτε: Φτιάξε κρέμα καψαϊκίνης!!
Προσοχή
Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι μεγάλες ποσότητες προκαλούν εμετό. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι τόσο σοβαρά ώστε να οδηγήσουν ακόμα και σε θάνατο. Κύρια συστατικά της είναι η αρνικίνη και το γαλλικό οξύ. Σε περίπτωση δηλητηρίασης αντίδοτο είναι το όπιο και η ταννίνη.