Ως γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ορίζεται η παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο που έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση οισοφαγίτιδας. Χαρακτηρίζεται ως νόσος όταν γίνεται η αιτία βλαβών στον οισοφάγο ή επηρεάζει την ποιότητα ζωής, με δύο ή περισσότερα επεισόδια οπισθοστερνικού καύσου εβδομαδιαίως. Είναι η δεύτερη συνηθέστερη νόσος του πεπτικού μας συστήματος μετά το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Υπάρχει σχεδόν ίση αναλογία όσον αφορά την προσβολή ανδρών και γυναικών. Υπάρχουν ενδείξεις ότι το κάπνισμα και η παχυσαρκία οδηγούν σε παρόξυνση των συμπτωμάτων.
Στη συμβολή μεταξύ οισοφάγου με το στομάχι μας υπάρχει ένας μυϊκός σφιγκτήρας (κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας), ο οποίος επιτρέπει τη διέλευση τροφής από τον οισοφάγο στο στομάχι αλλά παρεμποδίζει την παλινδρόμηση της τροφής από το στομάχι στον οισοφάγο. Αυτός ο μηχανισμός δεν λειτουργεί στην ΓΟΠ με αποτέλεσμα να επιστρέφει γαστρικό περιεχόμενο και να δημιουργεί τα παρακάτω συμπτώματα.
Συμπτώματα
Το πιο συχνό και χαρακτηριστικό σύμπτωμα της ΓΟΠ είναι ο οπισθοστερνικός καύσος. Περιγράφεται από τους ασθενείς ως καυστικό άλγος ή αίσθημα δυσφορίας πίσω από το στέρνο, που εμφανίζεται συνήθως μισή ώρα μετά τα γεύματα, ιδίως αν επακολουθήσει άσκηση, σκύψιμο ή κατάκλιση.
Το καυστικό αυτό άλγος μπορεί να είναι ελαφρύ ή πολύ έντονο και συχνά συνοδεύεται με επιστροφή όξινου γαστρικού περιεχομένου στο στόμα. Σε μικρή ομάδα ασθενών υπάρχει θωρακικός πόνος, ο οποίος μπορεί να μιμηθεί τον πόνο του εμφράγματος και συχνά δημιουργεί σύγχυση και άγχος όχι μόνο στους ασθενείς αλλά και στον γιατρό που καλείται να το διαγνώσει. Μερικές φορές η παλινδρόμηση μπορεί να προκαλέσει αίσθηση κόμπου στο λαιμό, βήχα, αλλοίωση της φωνής (βράγχος φωνής), λαρυγγίτιδα.
Η εξέταση που θέτει τη διάγνωση είναι η ενδοσκόπηση του ανωτέρου πεπτικού συστήματος (γαστροσκόπηση). Τα συμπτώματα της ΓΟΠ είναι τόσο συχνά που είναι αδύνατον αλλά και άστοχο να υποβάλλεται ο κάθε ασθενής σε μια τόσο δυσάρεστη και άβολη εξέταση όπως είναι η γαστροσκόπηση.
Αν τα συμπτώματα είναι καθημερινά και μακροχρόνια τόσο ώστε να επηρεάζουν την ποιότητα ζωής, προτείνεται η γαστροσκόπηση όχι μόνο για να διαγνωστεί η νόσος αλλά και να διαπιστωθεί το μέγεθος των διαβρώσεων στον οισοφάγο.
Στις δυτικές κοινωνίες τα συμπτώματα της ΓΟΠ παρουσιάζονται στο 1/3 του γενικού πληθυσμού. Στους ασθενείς όμως που υποβλήθηκαν σε γαστροσκόπηση μόνο στο 1/3 βρέθηκαν ορατές βλάβες στον οισοφάγο τους και είναι σοβαρότερες σε ασθενείς ηλικίας>50 ετών.
Πρόληψη-τρόποι αντιμετώπισης
Οι στόχοι θεραπείας της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι η υποχώρηση των συμπτωμάτων. Υπάρχουν μη φαρμακευτικά μέσα όπως η αλλαγή τρόπου ζωής η οποία είναι πολύ σημαντική για την αποφυγή της παλινδρόμησης. Τέτοια μέτρα είναι τα εξής:
- Κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων: Αποφεύγοντας τα μεγάλα και πλούσια γεύματα αποφεύγετε την υπερδιάταση του στομάχου, παράγοντας που διευκολύνει τη γαστρική υπερπλήρωση και παλινδρόμηση. Αντίθετα τα μικρά και συχνά γεύματα εμποδίζουν την υπερέκκριση γαστρικών οξέων ενώ επιτρέπουν την επαρκή λειτουργία του οισοφαγικού σφιγκτήρα. Είναι προτιμότερο να τρωτέ λίγο και συχνά από το ό,τι να χωρίζεται το φαγητό σας σε δύο μόνο γεύματα (μεσημεριανό, βραδινό) ή και ακόμα χειρότερα σε ένα μόνο γεύμα και αυτό το βράδι.
- Αποφυγή κατάκλισης μετά το γεύμα για 2-3 ώρες: Θα πρέπει να περάσουν τουλάχιστον 2 - 3 ώρες πριν ξαπλώσετε στο κρεβάτι. Στο διάστημα αυτό μπορείτε να αναπαυθείτε σε πολυθρόνα με ανακεκλιμένη την πλάτη.
- Αποφυγή γευμάτων αργά το βράδυ: Είναι προτιμότερο να αναπαυθείτε στον καναπέ από ό,τι να ξαπλώσετε στο κρεβάτι και μάλιστα σε οριζόντια θέση. Το βράδυ αποφύγετε τα μεγάλα γεύματα. Το βραδινό πρέπει να είναι ένα εύπεπτο και μικρό γεύμα. Αποφύγετε τις σούπες και της μεγάλες ποσότητες υγρών.
- Αποφυγή κάποιων τροφών όπως: τηγανητά λιπαρά γεύματα, χυμοί φρούτων (πορτοκάλι, κίτρο, λεμόνι), καρυκεύματα, σιροπιαστά γλυκά, σοκολάτα, μέντα, δυόσμος, σκόρδο, κρεμμύδι.
- Μείωση κατανάλωσης καφέ, τσαγιού, αεριούχων και αλκοολούχων ποτών (κυρίως μπύρας): Μετά τα γεύματα να γίνεται χρήση μαστίχας με σκοπό την διέγερση και την κατάποση σιέλου που δρα προστατευτικά.
- Καταπολέμηση της παχυσαρκίας: Η μείωση του σωματικού βάρους μειώνει την ενδοκοιλιακή και κατά συνέπεια την ενδογαστρική πίεση αποτρέποντας την γαστρική παλινδρόμηση. Επιπλέον η απώλεια βάρους μειώνει την βασική γαστρική έκκριση υδροχλωρικού οξέως από τα οξεοπαραγωγά κύτταρα του στομάχου και έτσι αποφεύγεται η υπεροξύτητα του γαστρικού περιεχομένου.
- Ανύψωση της κεφαλής από την κλίνη: Κατά την κατάκλιση ανασηκώστε το πάνω μέρος του σώματος για παράδειγμα με μαξιλάρια κάτω από την πλάτη ή ανασηκώστε το πάνω μέρος του κρεβατιού κατά 10 με 15 εκατοστά. αυτό συνήθως επιτυγχάνεται εύκολα τοποθετώντας μερικά βιβλίά κάτω από τα πόδια του κρεβατιού που βρίσκονται προς το κεφάλι.
- Αποφυγή στενών ενδυμάτων, σφικτών ζωνών: Αποφύγετε τα στενά ρούχα, τα στενά παντελόνια, τις στενές ζώνες, τους κορσέδες και γενικά κάθε ένδυμα που πιέζει την κοιλία. Μετά ένα πλούσιο γεύμα είναι προτιμότερο να χαλαρώσετε την ζώνη σας ή να ανοίξετε και ένα κουμπί.
- Μετά το γεύμα αποφύγετε τη σωματική δραστηριότητα: το σκύψιμο την ανύψωση βάρους και γενικά κάθε σωματική δραστηριότητα που αυξάνει την ενδοκοιλιακή πίεση. Ήπιο βάδισμα (περίπατος) μετά το γεύμα βοηθάει τη χώνεψη και εμποδίζει την παλινδρόμηση.
- Διακοπή καπνίσματος (αυτό είναι και το πιο δύσκολο για πολλούς): Η νικοτίνη των τσιγάρων προκαλεί μεγάλη και παρατεταμένη χαλάρωση του γαστροοισοφαγικού σφιγκτήρα. Έτσι το κάπνισμα και ειδικά μετά τα γεύματα είναι σοβαρός παράγοντας γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Αν δεν μπορείτε να το διακόψετε, τουλάχιστον αποφύγετε το κάπνισμα κατά την διάρκεια του γεύματος και για μια ώρα μετά το τέλος του γεύματος.
- Άγχος: Όταν τρώτε επικεντρωθείτε στο φαγητό σας. Απολαύστε το γεύμα σας χωρίς να κάνετε δυσάρεστες ή αγχώδεις συζητήσεις. Αποφύγετε τα κουραστικά και αγχώδη επαγγελματικά γεύματα. Το άγχος και γενικά η κακή ψυχική κατάσταση, μειώνει τη γαστρική κινητικότητα ενώ αυξάνει την παραγωγή και έκκριση γαστρικών οξέων.
- Αποφυγή ασπιρίνης: και γενικά μην κάνετε κατάχρηση φαρμάκων. Ορισμένα φάρμακα μειώνουν την πίεση του σφιγκτήρα του οισοφάγου. Συνεννοηθείτε με τον γιατρό σας.
Πριν απο το φαγητό ή το τσάϊ μια κουταλιά schweden bitter (Σβέντεν Μπίτερ), Το βάμμα schweden bitter σταματάει αμέσως την καούρα.
Επίσης μπορείτε να πίνεται εναλλακτικά μια κουταλιά βαλσαμόλαδο, επίσης σταματάει την καούρα και είναι ένα θεραπευτικό βάλσαμο που ωφελεί ολόκληρο το πεπτικό σύστημα.
Ορισμένα ροφήματα βοτάνων μπορούν να καταπραΰνουν το πεπτικό σύστημα και να σας ανακουφίσουν από τις καούρες. Για την προετοιμασία του ροφήματος, σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό ρίξτε ένα κουταλάκι από το βότανο, αφήστε το για 5-6 λεπτά, σουρώστε και πιείτε. Τα βότανα που μπορούν να σας ανακουφίσουν είναι:
Το χαμομήλι: Η δράση του είναι ηρεμιστική, αντιφλεγμονώδης και αντισπασμωδική. Επίσης, έχει την ιδιότητα να μειώνει τα οξέα του στομάχου.
Το μελισσόχορτο: Δρα κατευναστικά και ενδείκνυται εάν είστε νευρικοί και τα συμπτώματά σας επιδεινώνονται εξαιτίας του άγχους.
Ο μαραθόσπορος ή το γλυκάνισο: Και οι δύο σπόροι ηρεμούν το στομάχι και διευκολύνουν την πέψη.
Η πιπερόριζα (τζίντζερ): Το ρόφημα πιπερόριζας διευκολύνει την πέψη και ανακουφίζει από τις καούρες.
Μείγμα βοτάνων: Για ένα πιο δραστικό ρόφημα, σε δύο φλιτζάνια βραστό νερό ρίξτε ένα κουταλάκι χαμομήλι, ένα κουταλάκι μελισσόχορτο και λίγους μαραθόσπορους.
Μαστίχα: επειδή διεγείρει την παραγωγή και την κατάποση σιέλου κι έτσι μπορεί να δράσει προστατευτικά στο πρόβλημα αυτό.
Αρωματικά φυτά όπως η γλυκόριζα και το φασκόμηλο, τα οποία αποδεικνύονται πολύ ωφέλιμα στις ξινίλες του στομάχου, καθώς βοηθούν την πέψη και έχουν σπασμολυτική δράση. Μάλιστα το αφέψημα της γλυκόριζας είναι προικισμένο με την ιδιότητα να παράγει μια βλέννα στο στομάχι η οποία επικάθεται στα τοιχώματα του, περιορίζοντας έτσι τις εκκρίσεις των οξέων.
Αφέψημα γλυκόριζας
- Ανακατεύετε σε 1/2 λίτρο βραστό νερό μία γεμάτη κ.τ.σ. γλυκόριζα σε μορφή σκόνης (θα τη βρείτε στα φαρμακεία ή στα καταστήματα που πουλάνε βότανα) και αφήνετε για 10 λεπτά.
- Σουρώνετε και πίνετε 2-3 φλιτζάνια από το αφέψημα αυτό κάθε ημέρα πριν από το φαγητό.
- 2 μέρη φύλλων Χαμομήλι
- 1 μέρος Μαραθόσπορος
- 1 / 2 μέρος ρίζα πικραλίδας
- 1 / 4 μέρος φτελιάς (Slippery Elm Bark)