Έρευνα: 6 διατροφικές απειλές και πώς να προστατευτούμε.


Με αφορμή το πρόσφατο σκάνδαλο με το κρέας αλόγου αποφασίσαμε να κάνουμε ένα αφιέρωμα στα πιο πρόσφατα διατροφικά σκάνδαλα και τις διατροφικές απειλές που απασχόλησαν την κοινή γνώμη τα τελευταία χρόνια. Το Pathfinder επικοινώνησε με το Υπουργείο Υγείας, τον ΕΦΕΤ, αλλά και τους ειδικούς και σας ενημερώνει έγκυρα και αξιόπιστα. Πόσο κινδυνεύουμε από το κρέας αλόγου; Πως μπορούμε να προστατευτούμε από τις αφλατοξίνες στα γάλατα; Υπάρχει τρόπος να αποφύγουμε τις διοξίνες και τα φυτοφάρμακα; Οι απαντήσεις ακολουθούν...

1. Η υπόθεση με το κρέας αλόγου
Το τελευταίο διάστημα από τους ελέγχους που διενεργεί ο ΕΦΕΤ αποσύρονται σχεδόν καθημερινά διάφορα προϊόντα που περιέχουν DNA από κρέας αλόγου χωρίς να το αναγράφουν στη συσκευασία τους. Το διατροφικό σκάνδαλο ξέσπασε στις αρχές Φεβρουαρίου, όταν σε προμαγειρεμένα και κατεψυγμένα φαγητά γνωστής εταιρείας εντοπίστηκε κρέας αλόγου αντί για μοσχαρίσιο. Το σκάνδαλο έχει επεκταθεί σε όλη την Ευρώπη και σε αυτό εμπλέκονται πολλά γνωστά «ονόματα» της αγοράς τροφίμων. Ποιοι είναι όμως οι κίνδυνοι από αυτά τα προϊόντα και τι πρέπει να προσέχουμε;

Υπάρχει κίνδυνος από την κατανάλωση κρέατος αλόγου;
Είναι πολύ πιθανό να αναρωτιέστε γιατί αφού σε πολλές χώρες τρώνε κρέας αλόγου π.χ. στη Γαλλία, τη Γερμανία, ή τη Ρωσία, ξέσπασε τόσος σάλος; Σε γενικές γραμμές δεν υπάρχει κίνδυνος από τον κατανάλωση ίππειου κρέατος, στην περίπτωση όμως που τα ζώα έχουν εκτραφεί σύμφωνα με τους κανονισμούς ασφαλείας τροφίμων. (Σχόλιο τροφής: ΚΑΙ ΜΗ ΧΕΙΡΌΤΕΡΑ!!!!)
Σχετικά όμως με το πρόσφατο διατροφικό σκάνδαλο που ξέσπασε υπάρχουν ανησυχίες για το κατά πόσον το κρέας αυτό ήταν κατάλληλο προς κατανάλωση. Επιπλέον υπάρχει και το γεγονός της παραπλάνησης του καταναλωτή, αφού οι συσκευασίες των τροφίμων που αποσύρθηκαν ανέφεραν ότι πρόκειται για μοσχαρίσιο κρέας.
Αν και είναι υποχρεωτική η αναγραφή της σύνθεσης των προϊόντων στην ετικέτα τους, αυτό δεν συνέβη στην υπόθεση που διερευνάται. Το κρέας αλόγου πιθανότατα χρησιμοποιήθηκε στην περίπτωση αυτή με σκοπό το οικονομικό όφελος των εταιριών, αφού είναι φθηνότερο σε σχέση με το βόειο. Σύμφωνα με τον ΕΦΕΤ από τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα των σχετικών ερευνών προκύπτει ότι η παρουσία κρέατος αλόγου σε προϊόντα που περιέχουν βόειο κρέας, οφείλεται σε εσκεμμένη προσθήκη από δόλο (νοθεία).

Στην Ελλάδα σύμφωνα με ΕΦΕΤ, μέχρι τη στιγμή που ολοκληρωνόταν το ρεπορτάζ του Pathfinder, από τα εργαστηριακά αποτελέσματα 21 δείγματα τροφίμων βρέθηκαν θετικά ως προς την παρουσία DNA αλόγου.
Επιπλέον υπάρχουν αμφιβολίες αν τα άλογα από τα οποία προέρχεται το κρέας, είχαν εκτραφεί για κατανάλωση, αλλά και ανησυχία για το ενδεχόμενο τα άλογα να είχαν λάβει αντιβιοτικά ή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η φαινυλοβουταζόνη.
Δείτε: Ξετρυπώστε την «κρυμμένη» αντιβίωση!

Μέχρι στιγμής πάντως στη χώρα μας στα δείγματα που βρέθηκαν θετικά σε DNA αλόγου, εγινε εργαστηριακός έλεγχος για τον προσδιορισμό της ουσίας φαινυλοβουταζόνη και εκδόθηκαν τα πρώτα οκτώ αποτελέσματα από το Γενικό Χημείο του Κράτους που ήταν στο σύνολό τους αρνητικά. Η συγκεκριμένη αντιφλεγμονώδης ουσία έχει ήδη ανιχνευθεί σε χάμπουργκερ στη Βρετανία.
Η φαινυλοβουταζόνη περιέχεται σε φάρμακο για κτηνιατρική χρήση, αν εισέλθει στην τροφική αλυσίδα μπορεί να είναι δυνητικά επικίνδυνη για τον άνθρωπο.

Γίνονται επαρκείς έλεγχοι;
Στο ερώτημα του Pathfinder σχετικά με τους ελέγχους οι αρμόδιοι από τον ΕΦΕΤ μας απάντησαν τα εξής: «Σχετικά με την επάρκεια των ελέγχων το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασφάλειας τροφίμων είναι ένα από τα αυστηρότερα. Επιπλέον για τη χώρα μας αναφέρεται ότι καμιά διατροφική κρίση τις τελευταίες δεκαετίες δεν είχε σημείο αναφοράς στην Ελλάδα. Οι διενεργούμενοι από τον ΕΦΕΤ έλεγχοι στη βάση της αξιολόγησης της επικινδυνότητας θα έλεγε κανείς ότι εξαντλούν τα όρια της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας. Ενδεικτικά και μόνο αναφέρεται, ότι από το συντονισμένο σε Πανευρωπαϊκό επίπεδο σχέδιο ελέγχων (Σύσταση της Επιτροπής 2013/99/ΕΕ της 19-02-2013) στη χώρα μας αναλογούν 100 εργαστηριακοί έλεγχοι, νούμερο που έχει προ πολλού ξεπεραστεί».

Υπάρχει κίνδυνος για τη δημόσια υγεία;
Από τα μέχρι σήμερα διαθέσιμα στοιχεία σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν προκύπτει θέμα δημόσιας υγείας, όπως μας διαβεβαίωσαν οι αρμόδιοι από τον ΕΦΕΤ. Ωστόσο το σκάνδαλο συνεχίζεται και οι έλεγχοι βρίσκονται σε εξέλιξη, οπότε καλό είναι να μην εφησυχάζουμε.

Πώς θα προφυλαχθείτε:
Όπως μας επισήμαναν από τον ΕΦΕΤ η αγωγή του καταναλωτή οφείλει να ξεκινά από το χώρο του Σχολείου. «Ένας τρόπος άμυνας του καταναλωτή είναι να διαβάζει την επισήμανση του τροφίμου και σε κάθε περίπτωση ο ΕΦΕΤ βρίσκεται στη διάθεση του καταναλωτή για την όποια ενημέρωση», μας ανέφερε ο κ. Κωνσταντίνος Μπαρμπέρης, Προϊστάμενος Δ/νσης II ΕΦΕΤ. (Σχόλιο τροφής: η αγωγή ΟΛΌΚΛΗΡΗ, ΕΊΝΑΙ ΠΡΩΤΊΣΤΩΣ ΘΈΜΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΈΩΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΈΝΕΙΑΣ!! Και ο νοών, νοείτω.
Μερικές ακόμη ενέργειες που μπορούν να σας προστατεύσουν είναι οι εξής:
  • Παρακολουθείτε τις ανακοινώσεις των αρμόδιων αρχών όπως π.χ. του ΕΦΕΤ ώστε να είστε ενήμεροι για τα προϊόντα που αποσύρονται. 
  • Μην καταναλώνετε προϊόντα που έχουν αποσυρθεί και ενημερώνετε τις αρχές, αν διαπιστώσατε ότι υπάρχει κάποιο από αυτά σε ράφι σούπερ μάρκετ. 
  • Ίσως θα ήταν καλό να αποφεύγετε τα κατεψυγμένα και τον έτοιμο κιμά όταν παραγγέλνετε ή όταν τρώτε έξω τουλάχιστον αυτή την περίοδο. 
  • Προτιμήστε να αγοράζετε κρέας από το χασάπη που εμπιστεύεστε και να ζητάτε συγκεκριμένο είδος κρέατος. 
2. Αφλατοξίνες στο γάλα

Μια ακόμη υπόθεση που προκαλεί ανησυχίες όσον αφορά στην ασφάλεια των τροφίμων που φθάνουν στο ψυγείο μας. Πολύ πρόσφατα δεκάδες εταιρίες παραγωγής γάλακτος σε πέντε βαλκανικές χώρες απέσυραν γάλατα από τα ράφια των σούπερ μάρκετ τους λόγω του κινδύνου να έχουν μολυνθεί με αφλατοξίνες.
Στη χώρα μας πρόσφατα δεσμευτήκαν από ελεγκτές της Περιφερειακής Ενότητας Πειραιά 50 τόνοι ρυζιού που βρέθηκε μολυσμένο, ενώ εντοπίστηκε γάλα με αφλατοξίνη και στην αλβανική αγορά.
Οι αφλατοξίνες είναι ουσίες που βρίσκονται στη φύση, τοξικές και δυνητικά καρκινογόνες, ενώ παράγονται από τους μύκητες (μούχλα). Αναπτύσσονται στα φρούτα, τους ξηρούς καρπούς, τα τυριά και το γάλα. Δεν είναι ορατές με το μάτι ούτε διακρίνονται από τη γεύση των τροφίμων. Εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα μέσω των ζωοτροφών.
Η έκθεση μας σε μύκητες μπορεί να προκαλέσει μυκοτοξίκωση μια παθολογική κατάσταση που εκδηλώνεται με συμπτώματα όπως αναπνευστική δυσκολία, βήχα, ναυτία, διάρροια κ.α. Δρουν συνήθως σωρευτικά προκαλώντας καρκίνο του ήπατος αλλά και μεταλλάξεις.
Για κάθε ενδεχόμενο το Pathfinder επικοινώνησε με τους αρμόδιους, οι οποίοι μας ενημέρωσαν για τους τρόπους προστασίας μας.

Πώς θα προφυλαχθείτε:
Υπάρχουν δύο τρόποι προστασίας: Ο πρώτος αφορά τους αυστηρούς ελέγχους από την πλευρά του κράτους στις βιομηχανίες τροφίμων και την διεξαγωγή ελέγχων από την πλευρά των βιομηχανιών σε διάφορα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας του τροφίμου με σκοπό την πρόληψη της μόλυνσης του. Ο δεύτερος τρόπος έχει να κάνει περισσότερο με τον καταναλωτή και αφορά στη σωστή συντήρηση και αποθήκευση του τροφίμου όταν αυτό φτάσει στα χέρια του. Αυτά που λοιπόν περνούν από το χέρι σας για να προστατευτείτε είναι να...

  • Ελέγχετε πάντα τις ημερομηνίες λήξης και μην αποθηκεύετε τρόφιμα σε ζεστούς χώρους με αυξημένα επίπεδα υγρασίας. 
  • Αν ανακαλύψετε ένα αλλοιωμένο τρόφιμο μην διστάζετε να το καταγγείλετε. 
  • Καταναλώνετε γάλα από μεγάλες και γνωστές εταιρίες που -χωρίς να αποτελεί κανόνα- υπάρχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να πληρούν τους κανονισμούς ασφαλείας των τροφίμων. (Κατά την άποψή μας στην τροφή, καταναλώστε μόνο το γάλα που ξέρετε από που προέρχεται)
  • Φροντίζετε να ενημερώνεστε. Η ενημέρωση και σε αυτή την περίπτωση μπορεί να είναι σωτήρια 
  • Μην αγοράζετε τρόφιμα στην περίπτωση που διαπιστώσετε ότι έχουν μούχλα ή υγρασία. 
3. Διοξίνες


Οι διοξίνες είναι τοξικές οργανικές ενώσεις που παράγονται από διάφορες βιομηχανικές διεργασίες. Είναι άοσμες και άχρωμες, ενώ όταν βρεθούν στον οργανισμό μας παραμένουν για πολλά χρόνια.
Οι διοξίνες περνούν στον ανθρώπινο οργανισμό από τα τρόφιμα και κυρίως το κρέας, τα ψάρια και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, ενώ σε μικρότερο ποσοστό από τον αέρα ή το νερό -όταν αυτά είναι μολυσμένα- και από επαγγελματική έκθεση κάποιου σε αυτές.
Οι γυναίκες μπορούν να μεταφέρουν μέρος των διοξινών που βρίσκονται στον οργανισμό τους, στα παιδιά τους μέσω του πλακούντα, αλλά και του θηλασμού. Τα καλά νέα είναι ότι (σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας) τα επίπεδά τους μειώνονται τα τελευταία χρόνια λόγω της επιβολής αυστηρότερης νομοθεσίας στη λειτουργία των βιομηχανιών.
Οι διοξίνες μπορεί να μας προκαλέσουν δερματοπάθειες, ορμονικές διαταραχές, ηπατικές βλάβες και άλλα πολλά σοβαρά προβλήματα υγείας, ενώ θεωρούνται καρκινογόνες.

Πως θα προφυλαχθείτε:

  • Η διοξίνη βρίσκεται κυρίως στο λίπος για το λόγο αυτό καλό είναι να αφαιρείτε το εξωτερικό λίπος στο κρέας. Στα γαλακτοκομικά είδη, όπως π.χ. γάλατα, τυριά, γιαούρτι ή κρέμες, ένας τρόπος προστασίας είναι να επιλέγετε προϊόντα χαμηλά σε λιπαρά. 
  • Όταν πρόκειται να φάτε ψάρι, ίσως είναι καλύτερα να αποφεύγετε τα ψάρια ιχθυοτροφείου, επειδή στο παρελθόν εντοπίστηκαν διοξίνες στις τροφές που τους δίνουν. 
  • Στα φρούτα το ξεφλούδισμα και το καλό πλύσιμο μπορούν να σας παρέχουν προστασία επειδή οι διοξίνες συνήθως βρίσκονται επιφανειακά. 
  • Ψήνετε καλά τα τρόφιμα πριν τα καταναλώσετε. Με το καλό ψήσιμο, σύμφωνα με τους ειδικούς, τα επίπεδα διοξινών μειώνονται κατά 50%. 
  • Μην καταναλώνετε υπερβολικές ποσότητες από το ίδιο τρόφιμο ή προϊόν. Είναι προτιμότερο να αλλάζετε μάρκες και να φροντίζετε ώστε η διατροφή σας να έχει ποικιλία τροφίμων. Με τον τρόπο αυτό όταν ξεσπάσει κάποιο διατροφικό σκάνδαλο, τουλάχιστον δεν θα έχετε καταναλώσει υπερβολικές ποσότητες από κάποιο μολυσμένο τρόφιμο. 
  • Δεν υπάρχει λόγος να αποκλείσετε ομάδες τροφίμων. 
4. Διφαινόλες στα πλαστικά


Η διφαινόλη είναι μια χημική ένωση που χρησιμοποιείται στην παραγωγή ορισμένων πλαστικών (πιάτα, ποτήρια, μπουκάλια, μπιμπερό κτλ). Όταν η συγκεκριμένη ένωση εισέλθει στον οργανισμό, διαταράσσει την ενδοκρινική του ισορροπία (δηλαδή την ισορροπία των ορμονών στο σώμα μας).
Πριν μερικά χρόνια (συγκεκριμένα το 2008) ήρθε στη δημοσιότητα μια έρευνα Βρετανών επιστημόνων, η οποία ενοχοποιούσε τη διφαινόλη για καρδιαγγειακά και διαβήτη, ενώ περίπου την ίδια περίοδο οι ειδικοί ανακοίνωναν ότι κάποια πλαστικά μπιμπερό ίσως να μην είναι ασφαλή για τα μωρά, αφού η συγκεκριμένη ένωση μπορεί να μεταφερθεί στο γάλα από το πλαστικό.

Πώς θα προφυλαχθείτε

  • Αγοράζετε πλαστικά που φέρουν την ένδειξη «CE» που σημαίνει ότι είναι εγκεκριμένα από την ευρωπαϊκή ένωση. 
  • Αποφύγετε να αποθηκεύετε σε πλαστικά τα τρόφιμα, όσο είναι ακόμη καυτά. 
  • Προτιμήστε γυάλινες φιάλες για την αποθήκευση του νερού. 
  • Μη ζεσταίνετε φαγητά στο φούρνο μικροκυμάτων μέσα σε πλαστικά τάπερ που δεν είναι κατάλληλα για αυτό το σκοπό. (Σχόλιο τροφής: ίσως και να μην τον χρησιμοποιείτε καν: Φούρνος μικροκυμάτων, ακόμη να τον πετάξετε;
  • Να αντικαθιστάτε τα πλαστικά που έχουν φθαρεί (λ.χ. έχουν θαμπώσει ή έχουν γδαρσίματα). 
  • Μην χρησιμοποιείτε πολλές φορές πλαστικά (μπουκάλια, ποτήρια κτλ) μιας χρήσης. 
Δείτε ακόμη: Πριν πιεις νερό από πλαστικό μπουκάλι δες το τριγωνικό σύμβολο. Μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνο... (Video)
5. Τρόφιμα και φρούτα με φυτοφάρμακα



Μια ακόμη διατροφική απειλή είναι και τα φυτοφάρμακα (εντομοκτόνα, μυκητοκτόνα, ζιζανιοκτόνα). Είναι χημικές ενώσεις που είναι χρήσιμες για την προστασία των καλλιεργειών από τα παράσιτα, τα έντομα, τους μύκητες και τα ζιζάνια.
Τα φυτοφάρμακα περνούν στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω της τροφικής αλυσίδας, συσσωρεύονται και δρουν αθροιστικά με δυσμενείς επιπτώσεις στον οργανισμό και κυρίως στο νευρικό μας σύστημα.
Στην Ευρωπαϊκή ένωση πάντως κανένα προϊόν φυτοπροστασίας δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί αν δεν είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι δεν προκαλεί δυσμενείς επιπτώσεις στον άνθρωπο και το περιβάλλον.

Ευτυχώς για κάθε ενδεχόμενο υπάρχουν και κάποια μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να εμποδίσετε τα φυτοφάρμακα να φθάσουν στο πιάτο σας.

Πώς θα προφυλαχθείτε:

  • Πλένετε πολύ καλά και προσεκτικά τα φρούτα και τα λαχανικά. Το προσεκτικό πλύσιμο αποτελεί τον καλύτερο τρόπο προστασίας από τα φυτοφάρμακα. 
  • Χρησιμοποιήστε σαπούνι και έπειτα ξεβγάλετε καλά τα φρούτα και τα λαχανικά που πλύνατε. Καλό είναι να επιμένετε περισσότερο στην περιοχή γύρω από το κοτσάνι, όπου κατακάθεται συνήθως μεγαλύτερη ποσότητα φυτοφαρμάκων. 
  • Προτιμήστε να αγοράζετε άγουρα φρούτα και λαχανικά. Ο χρόνος που θα μεσολαβήσει μέχρι να ωριμάσουν θα περιορίσει κάπως την επίδραση των φυτοφαρμάκων. 
  • Καλό είναι να αποφεύγετε να τρώτε τα φρούτα με τη φλούδα. 
  • Προτιμάτε να καταναλώνετε τα φρούτα στην εποχή τους. Αν και δεν είναι απόλυτο ότι τα εκτός εποχής φρούτα θα έχουν φυτοφάρμακα, εντούτοις το αυξημένο κόστος παραγωγής τους δίνει ένα επιπλέον κίνητρο στον καλλιεργητή να χρησιμοποιήσει φυτοφάρμακα για να τα προστατεύσει. Δείτε: Φρούτα και λαχανικά στην εποχή τους!
  • Αν έχετε την οικονομική δυνατότητα μπορείτε να επιλέγετε βιολογικά τρόφιμα. Οι παραγωγοί βιολογικών προϊόντων χρησιμοποιούν συνήθως φυσικές ουσίες για την προστασία της σοδειάς τους. Χωρίς βέβαια να είστε απόλυτα προστατευμένοι, αφού τα φυτοφάρμακα περνούν στον υδροφόρο ορίζοντα, τα βιολογικά αποτελούν μια λύση. Σε κάθε περίπτωση οι ποσότητες φυτοφαρμάκων στα βιολογικά τρόφιμα είναι υπό φυσιολογικές συνθήκες πολύ μικρότερες. 
Δείτε: Μύθοι και αλήθειες για τα βιολογικά προϊόντα!

6. Αντιβιοτικά στο πιάτο μας


Πρόσφατα εντοπίστηκαν παρτίδες κρέατος γαλοπούλας με κατάλοιπα αντιβιοτικών, προερχόμενες από εκτροφείο στη Ρουμανία. Τις παρτίδες εντόπισαν οι αρχές της Γερμανίας και ενημέρωσαν άμεσα τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο εκτροφέας έστειλε το κρέας σε εταιρεία, η οποία με τη σειρά της το πούλησε σε επιχείρηση της Μ. Βρετανίας. Η τελευταία το χρησιμοποίησε για να φτιάξει σνίτσελ, το οποίο πούλησε στη Γερμανία και την Αυστρία.
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο 2011 στο αμερικανικό επιστημονικό έντυπο «Foodborne Pathogens and Disease» πολλά από τα παραγωγικά ζώα στη χώρα μας λαμβάνουν μεγάλες ποσότητες αντιβιοτικών με αποτέλεσμα πολλά στελέχη μικροβίων να έχουν γίνει ανθεκτικά στα συγκεκριμένα φάρμακα.
Γιατί όμως οι κτηνοτρόφοι κάποιες φορές δίνουν πολλά αντιβιοτικά στα ζώα; Όχι πάντα επειδή αυτά είναι άρρωστα, αλλά γιατί οι συγκεκριμένες ουσίες τα παχαίνουν και έτσι ανεβάζουν την τελική τιμή τους στην αγορά. Η τακτική αυτή απαγορεύεται αλλά βέβαια δεν μπορούμε πάντα να είμαστε σίγουροι για το κατά πόσον αυτό τηρείται.


Ο κίνδυνος για την υγεία μας δεν προέρχεται τόσο από τα αντιβιοτικά που καταλήγουν στον οργανισμό μας, αλλά από τα μικρόβια στο σώμα των ζώων αρχίζουν να γίνονται ανθεκτικά στην αντιβίωση με αποτέλεσμα να ισχυροποιούνται και να μην καταπολεμούνται εύκολα με κάποιο από τα γνωστά αντιβιοτικά.
Ο κίνδυνος, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι να προσβληθεί ο καταναλωτής από κάποιο παθογόνο μικροοργανισμό (π.χ. σταφυλόκοκκο, εντεροβακτηρίδιο, σαλμονέλα κτλ).
Στην περίπτωση αυτή θα είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί η μόλυνση με κάποιο αντιβιοτικό, επειδή τα στελέχη των βακτηρίων θα είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά στην αντιβίωση.

Πώς θα προφυλαχθείτε:

  • Προτιμήστε τα βιολογικά τρόφιμα αν έχετε τη δυνατότητα. Σε κάθε περίπτωση οι ποσότητες αντιβιοτικών (αλλά και φυτοφαρμάκων) στα βιολογικά τρόφιμα είναι υπό φυσιολογικές συνθήκες πολύ μικρότερες. 
  • Για να αποφύγετε τα ανθεκτικά μικρόβια λόγω αντιβιοτικών προτού μαγειρέψετε το κρέας φροντίστε να μην έρχεται σε επαφή με άλλα τρόφιμα που θα καταναλώσετε ωμά. 
  • Σαπουνίζετε με χλιαρό νερό τις επιφάνειες αλλά και τα σκεύη με τα οποία ήρθε σε επαφή το κρέας 
  • Μαγειρέψτε πολύ καλά το κρέας πριν το καταναλώσετε. 
Γενικές και χρήσιμες συμβουλές για έξυπνους καταναλωτές
  • Αποφεύγετε την υπερκατανάλωση ενός συγκεκριμένου προϊόντος και μην καταναλώνετε το ίδιο τρόφιμο σε καθημερινή βάση (π.χ. αποφεύγετε να τρώτε κάθε μέρα κρέας). 
  • Περιορίστε την υπερβολική κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων 
  • Στα φρούτα και τα λαχανικά αποφεύγετε όσα γυαλίζουν αφύσικα ή έχουν υπερβολικό μέγεθος. 
  • Ακολουθήστε μια ισορροπημένη διατροφή, κατά προτίμηση μεσογειακή. 
  • Περιορίστε το πρόχειρο φαγητό. 
Τι να προσέχω όταν επιλέγω ελληνικά προϊόντα;
Αρκετά προϊόντα, αναφέρουν στη συσκευασία τους πως είναι ελληνικά, όμως με μια πιο προσεκτική ματιά, όπως διαπίστωσε το ΙΝΚΑ γράφουν ότι συσκευάζονται ή παρασκευάζονται από ελληνική εταιρεία, ενώ δεν αναγράφεται η χώρα προέλευσης - παραγωγής.
Η Γενική Συνομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδος - ΙΝΚΑ και υπενθυμίζει ότι ο νόμος ορίζει πως αν ένα προϊόν είναι από χώρα της ΕΕ, μπορεί να αναγράφει την ένδειξη "Προϊόν ΕΕ", σε διαφορετική περίπτωση, αν δηλαδή προέρχεται από χώρα εκτός ΕΕ, να αναγράφει τη χώρα από την οποία προέρχεται.
Το ΙΝΚΑ προειδοποιεί τους καταναλωτές να είναι προσεκτικοί στις επιλογές τους, στην προσπάθεια τους να υποστηρίξουν προϊόντα που παράγονται στη χώρα μας.
Σε κάθε περίπτωση οι πολίτες μπορούν να ενημερώνονται συνεχώς από τους δικτυακούς τόπους:

-Γενική Συνομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδος (ΙΝΚΑ)

-Ενιαίαος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ)

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Κωνσταντίνο Μπαρμπέρη, Προϊστάμενο Δ/νσης II ΕΦΕΤ και τον κ. Κωνσταντίνο Σταματίου από τη Διευθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Περιφέρειας Αττικής
Μάνος Σιγανός
Πηγή: news.pathfinder.gr

Το είδα: www.awakengr.com